Zieke werknemer en vakantie

Een lezer van mijn nieuwsbrief vroeg me laatst:

‘Misschien heb ik dit in een ander artikel gemist, maar over opbouw, opname en verval van vakantie tijdens ziekte zou ik graag meer willen lezen.’

Ik schreef er in 2017 een blog over met hier en daar een update. Maar het kan geen kwaad het nog eens op een andere manier op een rij te zetten.

Hoe bouwt een zieke werknemer vakantie op?

Elke werknemer – ziek of niet ziek – bouwt vier keer de overeengekomen arbeidsduur per week op aan vakantie. Dus als je werknemer 40 uur per week werkt dan bouwt hij 160 uur per jaar aan vakantiedagen op. In de regel heeft hij 20 wettelijke vakantiedagen per jaar.

Naast het wettelijke minimum kun je bovenwettelijke dagen toekennen. Als je je werknemers per jaar 25 vakantiedagen geeft, heeft hij dus 20 wettelijke en 5 bovenwettelijke dagen. Voor de opbouw van bovenwettelijke vakantiedagen kun je afwijken van de hoofdregel. Dat moet schriftelijk gebeuren, bijvoorbeeld in de arbeidsovereenkomst, in een cao of in een arbeidsvoorwaardenreglement.

Mag een zieke werknemer vakantie opnemen?

Zeker. Maar check altijd eerst bij de Arbodienst en/of bedrijfsarts of het opnemen van vakantie de re-integratie niet frustreert. Zegt de bedrijfsarts dat de re-integratie activiteiten belemmert? Dan raad ik af om toestemming te geven.

En ben je net bezig met een duurzaamheidstoets? *Lees hier wat een duurzaamheidstoets inhoudt. Dan raad ik aan geen toestemming te geven om met vakantie te gaan. Je kunt dan namelijk niet goed checken of hij echt volledig hersteld is.

Als een zieke werknemer zonder toestemming met vakantie gaat, ligt een ontslag (op staande voet) niet direct voor de hand. In sommige gevallen maakt een werknemer het wel erg bont, zoals in dit geval. Het ging hier om een geval van weloverwogen ongeoorloofd verzuim aldus de Utrechtse kantonrechter.

Schrijf je de dagen van zijn vakantiesaldo af?

Het ligt voor de hand om te denken dat je de dagen die een werknemer als vakantie opneemt van zijn verlofsaldo afschrijft. Maar ingeval van een zieke werknemer ligt dat iets gecompliceerder.

Hij moet namelijk toestemming geven voor het afschrijven van de dagen van zijn verlofsaldo. Geeft je zieke werknemer die toestemming niet? Dan mag je in principe de vakantieaanvraag weigeren. Toch raad ik af om dat zonder meer te doen. Vermoedelijk maakt het de situatie namelijk gecompliceerder. Een arbeidsconflict ligt op de loer. Probeer daarom altijd in redelijk overleg te blijven.

Maar als je zieke werknemer zonder overleg met vakantie gaat, mag je dan de vakantiedagen in mindering brengen op zijn verlofsaldo? Dat gaat niet zomaar. Maar het is wel aan te raden een aankondiging te doen dat je werknemer zijn re-integratieverplichtingen verzaakt en op basis daarvan in principe het loon stop te zetten. Check dit wel even eerst bij een arbeidsrechtspecialist. Lees hier alvast meer over het stopzetten van loon.

Let op als je werknemer een verlofaanvraag deed, vervolgens ziek wordt en dan met vakantie gaat. Zelfs als hij met toestemming van bedrijfsarts en van jou vertrekt, wil dat niet zeggen dat de verlofdagen van zijn vakantiesaldo gaan. De aanvraag voor ziekte en later vragen van toestemming kan volgens de Hoge Raad namelijk niet als instemming van het afschrijven van het verlofsaldo gelden. Om al het gedoe voor te zijn, vraag je dus voor vertrek van je zieke werknemer expliciet of hij akkoord is met het afschrijven van zijn dagen.

Hoe zit het met het verlofsaldo als een zieke werknemer niet met vakantie gaat?

Wat als je zieke werknemer helemaal niet met vakantie gaat, vervallen de wettelijke vakantiedagen dan als vanzelf? Nee niet per se.

Zo moet je je werknemers – ziek of niet ziek – actief informeren over het eventueel vervallen van vakantiedagen.

En als hij redelijkerwijs niet in staat is geweest vakantie op te nemen, vervallen dagen ook niet zomaar. Er kunnen bijvoorbeeld medische redenen zijn die hem belemmeren. Je werknemer zal aannemelijk moeten maken dat hij niet in staat was vakantie te nemen. Als hij alleen maar weigert om aan zijn vakantiesaldo te komen zonder reden dan vervalt zijn aanspraak in principe.

Loondoorbetaling tijdens vakantie van je zieke werknemer

Als een zieke werknemer met vakantie gaat, houd er dan ook rekening mee dat de zieke werknemer recht heeft op zijn ‘reguliere’ loon en niet een eventueel gekort loon tijdens ziekte. Het Hof van Justitie van de EU bevestigde in december 2021 een lijn die in de Nederlandse jurisprudentie al werd gevolgd.

Wat als je werknemer tijdens zijn vakantie ziek wordt?

Het is handig om voor dit soort gevallen al vooraf iets geregeld te hebben. Denk dan aan een verzuimreglement. Klik hier voor meer info.

Want wat als je werknemer zo ziek is dat hij niet naar huis kan reizen? Neem bijvoorbeeld op dat de werknemer verplicht is zich direct te melden bij een buitenlandse arts die een schriftelijke verklaring moet geven. Die verklaring kan dan vervolgens door de bedrijfsarts worden gecontroleerd. Ook zaken zoals een verblijfadres en telefoonnummer waarop hij in het buitenland te bereiken is, zijn van belang. Misschien kan de bedrijfsarts zelfs via Teams een spreekuurcontact inplannen.

Als je dit soort regels opstelt, is het gemakkelijker om een werknemer hieraan te houden. Als hij de redelijke controlevoorschriften vervolgens niet naleeft, heb je de mogelijkheid om het loon op te schorten en misschien zelfs tot ontslag over te gaan.

En nu?

Download hier mijn gratis E-book ‘Hoe ga je om met zieke werknemers’ voor meer informatie over – je raadt het al – de omgang met zieke werknemers. In 2024 verschijnt er een nieuwe versie. Als nieuwsbrieflezer ontvang je dan een gratis update.

Foto via Unsplash.