Transitievergoeding: uitleg in 15 stappen

Of ik bij een ontslag maar even wilde rekenen met de kantonrechtersformule. Uhm… Ik dacht het niet. Sinds een jaar of vijf is die echt buiten beeld. En die formule aanhalen, slaat echt nergens op. Pardon my French om het maar even populair te zeggen.

Hoe zit het dan wel? Als je iemand ontslaat, moet je in principe een transitievergoeding betalen. Nu de WAB er is vanaf 1 januari 2020, lijkt het mij goed niet teveel terug te blikken, maar gewoon op een rij te zetten waar je rekening mee moet houden.

1. Wie neemt het initiatief?

Als je werknemer zelf vertrekt, betaal je natuurlijk geen transitievergoeding. Maar in bijna alle andere gevallen wel. Dus of je nu iemand in de proeftijd ontslaat of je besluit een dienstverband voor bepaalde tijd niet te verlengen. Je betaalt je werknemer een transitievergoeding. Puur omdat het initiatief van jou uitgaat.

2. Wanneer betaal je geen transitievergoeding?

Ontslag op staande voet is een eventuele uitzondering. Maar als je daar aan denkt, neem dan alsjeblieft in alle gevallen contact op met een arbeidsrechtspecialist. Als er aantoonbaar sprake is van ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van je werknemer betaal je ook geen transitievergoeding. Een andere uitzondering is wanneer je werknemer de AOW-leeftijd bereikt. Of als je werknemer nog geen 18 jaar is en niet meer dan 12 uur per week werkt.

3. Hoe zit het als een vaststellingsovereenkomst sluit?

Dan hoef je ook geen transitievergoeding overeen te komen. Waarom zou je dat doen? Omdat je bijvoorbeeld aandacht besteedt aan andere belangrijke punten.

Lees hier mijn 10 tips voor het opstellen van een vaststellingsovereenkomst.

4. Vanaf welk moment reken je de transitievergoeding?

De transitievergoeding telt vanaf dag één. Dus ook in het proeftijdontslag dat ik hiervoor aanhaalde, ben je een transitievergoeding naar rato verschuldigd.

En ook als de arbeidsovereenkomst voor de bepaalde tijd na 1 januari 2020 afloopt, terwijl die in 2019 startte, kom je er niet onderuit. Er is in dit geval namelijk geen overgangsrecht.

5. De opbouw van de transitievergoeding is voor iedereen gelijk

Namelijk één derde maandsalaris per gewerkt dienstjaar. Voor niemand geldt meer een uitzondering. Dus of het nu gaat om Lisa van 25 jaar of Hendrik van 60 jaar, het maakt geen verschil. Ook tellen lange dienstverbanden niet extra mee.

En zoals ik hiervoor al aangaf, bereken je de transitievergoeding pro rato als een dienstjaar niet is volgemaakt. Dat houdt dus ook in dat als je werknemer maar vijf dagen heeft gewerkt en je ontslaat hem in de proeftijd, hij een bedrag mee krijgt gelijk aan 1/3 maandsalaris berekend over 5 dagen.

Ennuh, dit zeg ik puur voor mijzelf (en mijn cliënten): gelukkig zijn er genoeg betrouwbare rekentools.

6. Welke componenten neem je mee in de berekening van het maandsalaris?

Sowieso vaste componenten, zoals de vakantietoeslag, vaste eindejaarsuitkering, ploegentoeslag of overwerkvergoeding, bonus, winstuitkering en/of variabele eindejaarsuitkeringen. Maar niet een compensatie voor een leaseauto bijvoorbeeld. In 2021 is de maximale hoogte € 84.000 of als het jaarsalaris van je werknemer hoger is dan dat, maximaal een jaarsalaris.

7. Wat als je een oproepovereenkomst niet verlengt of stopzet?

De eerste vraag is, is er daadwerkelijk sprake van een oproepovereenkomst? Mijn ervaring is dat de oproepovereenkomsten altijd een complexer vraagstuk zijn dan de meeste mensen denken. En zeker met de inwerkingtreding van de WAB zitten hier haken en ogen aan. Lees dit blog om volledig op de hoogte te zijn.

Maar goed, ook bij het niet verlengen of beëindigen van een oproepovereenkomst betaal je in de meeste gevallen een transitievergoeding. De berekening kan lastig zijn, omdat er waarschijnlijk geen vast aantal uren overeengekomen is. De hoofdregel is dat je naar de afgelopen 12 maanden kijkt en daar het gemiddelde van neemt om het maandsalaris te bepalen. Aan de hand daarvan maak je de berekening.

8. Je kunt scholingskosten in mindering brengen op de transitievergoeding

Maar alleen als je voldoet aan de voorwaarden. En laat die voorwaarden met de komst van de WAB nou gunstiger zijn dan dat ze waren. Alle inzetbaarheidskosten die je maakt die gericht zijn op een ander functie – binnen of buiten de organisatie – kun je in mindering brengen.

Uiteraard moet je wel rekening houden met een aantal spelregels. Lees hier verder hoe het zit.

9. Gebruik je de cumulatiegrond voor een ontslag?

Ook wel de cocktailgrond of de i-grond genoemd. Een grond waarmee je bij de kantonrechter een paar verschillende ontslaggronden in de shaker doet, even schudt en dan hoopt dat de kantonrechter ontbindt. Meer info lees je hier. In dat geval moet je er rekening mee houden dat je misschien wel 1,5 keer de transitievergoeding betaalt. Dus het niet op orde hebben van een dossier wordt in die zin wel bestraft.

10. Is er eerder al een transitievergoeding betaald?

Dan mag je in sommige gevallen als opvolgend werkgever bijvoorbeeld die betaalde vergoeding van de door jou te betalen transitievergoeding aftrekken.

11. Tref een betalingsregeling

Als het niet lukt om in één keer te betalen, tref dan een betalingsregeling. Volgens de Wetgever mag je de betaling dan spreiden over een periode van maximaal zes maanden. In principe ben je dan wel wettelijke rente verschuldigd.

12. Cao van toepassing met daarin een (gelijkwaardige) regeling?

In dit blog legde ik uit hoe het zit met de cao grafimedia. Daarin staat een regeling opgenomen waar je ingeval van reorganisatie aan je ontslagen werknemer even simpel gezegd een outplacementbudget moet betalen. Die mag je van de transitievergoeding afhalen.

Alleen als de cao-voorziening gelijkwaardig was, hoefde je geen transitievergoeding uit te keren. Vanaf 2020 is de noodzaak tot gelijkwaardigheid vervallen. Met andere woorden, cao-partijen mogen zelf bepalen wat redelijk is, maar alleen als het gaat om een ontslag vanwege bedrijfseconomische redenen. Er is dus meer maatwerk mogelijk. Wel moet de cao voorzien in een redelijke financiële vergoeding of in voorzieningen die kans op nieuw werk vergroten.

13. Geef je deeltijdontslag?

Dan betaal je in principe ook een transitievergoeding. Er moet dan wel sprake zijn van een werknemer die gedwongen wordt minder te werken, die tenminste 20% uren verliest en de verwachting moet zijn dat dat zo zal blijven.

14. Hoe zit het met erfgenamen?

Wat als je werknemer overlijdt en je sprak voor zijn overlijden af dat hij een transitievergoeding ontving. Krijgen zijn erfgenamen die dan? In principe wel, tenzij je daarover iets afsprak met elkaar. Dat gebeurt vaak wel door een alinea daarover op te nemen in de vaststellingsovereenkomst bijvoorbeeld. Meer uitleg vind je hier.

15. Is er sprake van een slapend dienstverband?

Hier schreef ik al veel blogs over. Maar check in ieder geval even dit blog over wat de Hoge Raad zegt over het wakker worden uit een slapend dienstverband.

En lees zeker het blog over de compensatieregeling. Want ja, het is zonde als je een mogelijke compensatie laat schieten, toch?

Nog meer weten? Stel je vraag hieronder en/of lees ook het factsheet van de Rijksoverheid over de transitievergoeding.

Bonustip: bestel en lees mijn boek

Meer lezen over hoe je gedoe met personeel voorkomt? Bestel dan mijn boek ‘Geen gedoe met personeel, arbeidsrecht voor ondernemers’. In negen hoofdstukken leg ik aan de hand van praktische tips en checklists uit waar je aan toe bent vanaf het aannemen van personeel tot aan een eventuele exit en alles ertussen in.

Bestel direct via deze link. *affiliate