Minister Koolmees zit met zijn handen in het haar. De wetgeving om schijnzelfstandigheid en concurrentie op arbeidsvoorwaarden te voorkomen, loopt minstens een jaar vertraging op. De handhaving wordt uitgesteld tot 2021 kopte het NRC eind november 2018. Alleen als je kwaadwillend bent, wordt gehandhaafd. Lees hier wanneer daarvan sprake is.
Totdat er sprake is van een nieuwe wet DBA houdt Minister Koolmees ons zoet met een zogenaamde verduidelijking van de term ‘gezagsverhouding’. Per 1 januari 2019 staat die verduidelijking in het Handboek loonheffingen van de Belastingdienst. Dan heeft het ook de formele status van een besluit.
Hoe zat het ook alweer met die gezagsverhouding?
Even om het geheugen op te frissen: als je kiest voor een modelovereenkomst laat je één van de variabelen weg voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst. Kort en goed: je laat de persoonlijke arbeid weg en kiest dan voor de zogenaamde vrije vervanging. Of je laat de gezagsverhouding weg.
Het ontbreken van een gezagsverhouding is een belangrijke indicatie om te spreken van een zelfstandige c.q. ondernemer. De Wet DBA wijzigt voorlopig niet. Het arbeidsrecht evenmin. Belastingtechnisch gezien doen we het dus voorlopig met de uitleg c.q. checklist van Koolmees. Of het veel nieuws onder de zon brengt, is de vraag.
Hoe voorkom je een gezagsverhouding?
Ik zet de handvatten op een rij uit het Handboek Loonheffing 2019. In deze opsomming formuleer ik een contra indicatie van een gezagsverhouding. Daarbij richt ik mij op de opdrachtgever richting ZZP-er. Maar als ZZP-er kun je hiermee ook uit de voeten.
Voorkom als opdrachtgever dat je leiding en toezicht houdt over de ZZP-er
- Maak afspraken over het resultaat, niet over de weg ernaar toe.
- Geef geen of zo min mogelijk instructies over hoe het resultaat bereikt moet worden.
- Omschrijf het te bereiken resultaat van de opdracht duidelijk.
- Als je personeel hebt, heeft de ZZP-er meer specifieke kennis en vaardigheden dan je personeel.
- Zorg voor een niet te lange looptijd van de overeenkomst.
- Laat de ZZP-er geen werknemers aansturen.
- Als certificaten nodig zijn voor de uitvoering van de opdracht, heeft de ZZP-er die zelf.
Zorg voor zo min mogelijk gelijkenissen met je personeel
- Ga niet zo maar een ZZP-constructie aan na afloop van een ‘gewone’ arbeidsovereenkomst met de ZZP-er.
- Als hetzelfde werk wordt verricht door zowel je werknemers als de ZZP-er – liever heb je dit niet – krijgt laatstgenoemde een hogere beloning.
- De (onderhandelings)positie tussen jou en de ZZP-er is gelijkwaardig.
- De ZZP-werkzaamheden zijn geen wezenlijke werkzaamheden van je bedrijf.
- Voer geen functioneringsgesprekken met de ZZP-er.
- Laat de ZZP-er geen verplichte trainingen volgen en betaal ook geen studiekosten.
- De ZZP-er neemt niet (verplicht) deel aan vergaderingen en teamuitjes.
Wees bewust van de manier waarop de ZZP-er naar buiten treedt
- De ZZP-er gebruikt zoveel mogelijk zijn eigen bedrijfsmiddelen, zoals een bedrijfsbus, gereedschap en kleding met zijn eigen bedrijfslogo.
- Laat de ZZP-er zoveel mogelijk zijn eigen werktijden bepalen.
- Geef de ZZP-er geen visitekaartjes van je bedrijf.
Denk verder nog over het volgende
- Je bent als opdrachtgever niet aansprakelijk voor schade aan derden.
- Betaal geen inkomen door tijdens ziekte.
- En je start evenmin een verzuimtraject in zo’n geval.
- Je verplicht de ZZP-er niet om een bedrijfs- of beroepsaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten. Dit vraagt wat mij betreft wel om een toelichting en gelukkig is die ook gegeven. Het verplichtende karakter staat haaks op de ondernemersvrijheid van de ZZP-er als er echt sprake zou zijn van zelfstandig ondernemerschap.
- Herstel van fouten komt voor rekening en risico van opdrachtnemer. Tip: werk met fixed fees.
- De ZZP-er mag uiteraard andere opdrachten aannemen bij andere opdrachtgevers.
- Je spreekt het liefst geen concurrentiebeding af, want dat beperkt hem in het aannemen en verrichten van opdrachten bij andere opdrachtgevers. Lees hier meer over het concurrentiebeding voor freelancers. Tip: is een relatiebeding misschien iets?
- Je betaalt de ZZP-er niet door als hij met vakantie gaat of als er te weinig werk is.
- Evenmin bouwt de ZZP-er betaald verlof op.
Ben je er dan als je het lijstje afvinkt?
Hoe meer indicaties van geen gezagsverhouding, hoe beter zou je denken. Maar eerder was daarop kritiek, want ook de partijbedoeling en de vraag hoe partijen uitvoering geven aan de relatie is belangrijk. De bowlingmentaliteit waarbij je één kegel kan omgooien van de drie aspecten van een arbeidsovereenkomst is niet realistisch, zo werd gezegd.
Maar er komen meer maatregelen en verduidelijkingen aan
Koolmees legt nu het begrip gezagsverhouding beter uit naar zijn mening. Maar hij zal ook een webmodule introduceren, waarmee je als opdrachtgever meer zekerheid kunt krijgen. Tot slot volgen er nog (uitzonderings)regels over tarieven. Alvast meer hierover lezen? Download hier de whitepaper van Zipconomy.
En nu?
Loop het lijstje nog eens door. Kun je zeggen dat de gezagsverhouding ontbreekt bij de werkrelatie met je ZZP-ers en/of freelancers?
Heb je nog vragen hierover of heb je hulp nodig bij het opstellen van een (model)overeenkomst? Bel of mail me.
Beste Suzanne,
Ik heb een vraag over bovenstaand artikel.
Ik ben van plan om binnenkort voor mezelf te beginnen als zzp’er. Ik zal daarbij actief zijn in verschillende sectoren, waaronder de binnenvaart. Ik wil hier als matroos gaan aflossen, waarbij ik niet langer dan een maand voor dezelfde opdrachtgever zal werken. Nu is het zo dat er op een binnenvaartschip per definitie sprake is van een gezagsverhouding, omdat een matroos altijd ondergeschikt is aan de schipper of kapitein.
Kan ik hiermee problemen krijgen?
Alvast bedankt!
Met vriendelijke groet,
Dinant van Dijk
Beste Dinant,
Dat is niet per se gezegd, want de Belastingdienst, de wet en de rechtspraak zijn daar niet eenduidig over. Ik kan dan ook geen ja of nee aangeven en het ligt ook weer aan de omstandigheden van het geval. Mocht je meer info willen, mag je altijd even proberen te bellen voor een kort vrijblijvend gesprek. Ondertussen is dit artikel van vorig jaar uit het NRC leeswaardig zonder direct een antwoord te geven overigens op je vraag: klik hier.
Veel succes!
Vriendelijke groet,
Suzanne Meijers
Wat als de opdrachtgever de wettelijk vastgelegde toezicht en controle (wet Big tandarts vs tandartsassistente)uit handen geeft aan een ingehuurde zzp tandarts .
Bestaat er formeel dan nog een gezagsverhouding, die een arbeidsrelatie aangeeft?
Dat is op basis van deze informatie niet zo makkelijk te zeggen. Daarvoor is de materie te complex. En hopelijk volgt er over niet al te lange tijd meer duidelijkheid in wet- en regelgeving en jurisprudentie.