Cao ja/nee? 5 tips

Hoe weet je nu of je met je bedrijf onder een cao valt en wat houdt dat dan in? Ik krijg deze vraag regelmatig van ondernemers die net starten of al een tijdje bezig zijn, maar geen duidelijk beeld hebben van cao’s. In dit blog kun je antwoord verwachten op de vraag wat een cao is, of je verplicht bent die toe te passen en krijg je aan het einde tips over hoe nu verder.

Voor die ondernemers, maar ook voor de meer gevorderde ondernemer en/of HR-professional is het misschien interessant om meer te weten over samenloop van cao’s en een juiste toepassing daarvan. Lees dan via deze link mijn artikel in het nieuws- en adviesmagazine voor HR-professionals HR Rendement.

Dit blog is een bewerking van een paragraaf uit mijn boek ‘Geen gedoe met personeel, arbeidsrecht voor ondernemers’. Ik geef daarin veel praktijkvoorbeelden en beschrijf het arbeidsrecht vanaf het aannemen tot het ontslaan van personeel en alles er tussen in. Ook vind je aan het einde van elk hoofdstuk een praktische checklist. Lees hier wat je verder van mijn boek kunt verwachten. Direct bestellen? Dat kan bijvoorbeeld via deze link. #affiliate

Wat betekent de afkorting ?

Om te beginnen is het belangrijk om te weten wat een cao is. De afkorting staat voor collectieve arbeidsovereenkomst. Het is een overeenkomst die gesloten wordt door werknemersorganisaties – ook wel bekend als ‘vakbonden’ – en een werkgeversorganisatie. Meestal geldt het voor een grote groep werknemers.

Wat staat er in een cao?

Een cao moet je eigenlijk zien als een leidraad voor je bedrijf, maar één die geldt voor alle bedrijven in jouw sector. Je vindt hierin bijvoorbeeld spelregels over:

• loonschalen
• het betalen van overuren
• welke opzegtermijnen en andere regels je in acht moet nemen bij ontslag
• verzuim en zieke werknemers.

Wat is de werkingssfeer van een cao?

Hoe kom je er nu precies achter of een cao van toepassing is? Bedenk onder welke sector je bedrijf valt. Kijk vervolgens naar cao’s die het meest lijken aan te sluiten. Die vind je eenvoudig via internet. Aan het begin van elke cao staat de zogenaamde werkingssfeer omschreven. Dat is eigenlijk niet anders dan een uitleg waar je uit kunt afleiden of jouw bedrijf hieronder valt. De branche wordt omschreven, net als de activiteiten en er staat meestal een omschrijving van groepen werknemers. Het gaat echt om de aard van de onderneming.

Is het eigenlijk verplicht om onder een cao te vallen?

Stel je hebt naar cao’s gezocht en je ziet een cao waarvan de werkingssfeer wel eens op jouw onderneming kan slaan. Moet je die dan direct toepassen? Alleen in twee gevallen ben je daartoe verplicht. Namelijk allereerst als je lid bent van de werkgeversorganisatie.

Je weet zelf het beste of je lid bent van een werkgeversorganisatie die partij was bij het sluiten van een cao. Ben je lid? Dan ben je dus verplicht tot toepassing. Maar als je geen lid bent van de werkgeversorganisatie dan kan je nog steeds gehouden zijn een cao toe te passen, namelijk als die algemeen verbindend is verklaard (hierna ‘AVV’).

Wat is een algemeen verbindend verklaring?

Als een cao AVV is dan betekent dat de cao op alle werkgevers en werknemers in de bedrijfstak van toepassing is, ook als die geen lid zijn van werkgevers- of werknemersorganisaties. Je moet dus weten of hiervan sprake is. Want wanneer dat het geval is en jij past de cao niet toe op de arbeidsovereenkomsten kan je werknemer naleving afdwingen.

Via de website van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid kun je checken of een cao AVV is. Twijfel je? Laat het – net als altijd – over aan een specialist.

Wat is een incorporatiebeding?

De meeste ondernemers houden de touwtjes liever zelf in handen en vinden het niet altijd prettig dat ze gebonden zijn aan een cao waar andere partijen hebben bepaald wat de arbeidsvoorwaarden zijn voor hun werknemers. Aan de andere kant hoef je zelf niet of minder na te denken over allerlei arbeidsvoorwaarden, omdat die al geregeld zijn. Dus wat als je met je bedrijf feitelijk niet valt onder een cao, maar dat toch wel zou willen?

Dan is de oplossing snel bedacht. Je kunt namelijk ook een cao volgen zonder dat je lid bent van een werkgeversorganisatie of zonder dat je valt onder een bedrijfstak-cao. Dat doe je dan door één of meer of misschien zelfs wel alle artikelen daaruit expliciet op de arbeidsovereenkomst van toepassing te verklaren. Dat noem je dan een incorporatiebeding. Let wel even op de termijn en dus op de looptijd.

Wat als je de cao-bepalingen niet naleeft?

Als je gebonden bent aan een cao, maar je leeft de bepalingen niet na, kan je dat duur komen te staan. Je werknemers kunnen – eventueel zelfs via een procedure – verzoeken om naleving. Maar ook de vakbonden kunnen naleving van bepalingen verzoeken op straffe van een dwangsom, zodat je bij veroordeling effectief nog meer kwijt bent.

Hoe nu verder? 5 tips

1. Controleer eerst of je binnen de werkingssfeer valt.
2. Zo niet, dan is de cao niet van toepassing, tenzij je deze vrijwillig naleeft en een incorporatiebeding opnam in de arbeidsovereenkomst.
3. Val je wel onder de werkingssfeer, dan is de cao van toepassing indien je lid bent van een werkgeversorganisatie.
4. Zijn bepalingen uit de cao AVV? Zo ja, dan ben je hieraan gebonden als je valt onder de werkingssfeer.
5. Lees hier hoe je omgaat met de transitievergoeding en een gelijkwaardige voorziening in een cao.

Foto: Prisca Visser Fotografie