Waarom we geen wet ‘werken waar je wilt’ moeten willen

Elke dag van de werkweek thuiswerken. Inmiddels zijn we het spuugzat. Liever staan we weer in de file naar kantoor. Voor één dag per week of misschien zelfs twee. Hybride werken moet de nieuwe norm worden, ook na corona.

Maar nooit meer te slappe koffie drinken tussen luid bellende collega’s op een niet vaste plek in de kantoortuin, klinkt voor velen ook aantrekkelijk.

Een verzoek om thuiswerken gaat nu via de wet flexibel werken

Als het overheidsadvies tot zoveel mogelijk thuiswerken wegvalt dan staat een beroep op de wet flexibel werken open, althans voor werknemers van bedrijven met meer dan tien medewerkers. Wil een werknemer graag vanuit huis blijven werken dan moet die een verzoek neerleggen bij de werkgever.

Zo’n verzoek moet de werkgever serieus in overweging nemen. Niet meer dan dat. Lees er hier meer over. Afwijzing ligt soms meer voor de hand.

Wel – af en toe – naar kantoor

Zeker als een accountmanager zichzelf elk halfjaar al Zoomend in zijn zomerhuis in Zuid-Frankrijk ziet doorbrengen. Dan kun je immers niet meer spreken van een workation. En dat terwijl zijn klanten juist snakken naar bezoek van hun vertegenwoordiger. Wat te doen als het hele salesteam fulltime online wil?

Managers klagen ondertussen toch al dat teamwork lastig is. Contact in levenden lijven maakt wel degelijk een verschil. Spreek maar eens via Zoom een medewerker aan op een fout. Dossieropbouw is al lastig, maar op zo’n manier wens je het niemand toe. Lees hier meer over verbetertrajecten en hier waarom drie keer een waarschuwing geen ontslag betekent.

Daar waar we Zoomen eerst nog als uitkomst zagen, leidt teveel schermtijd bovendien tot burn-outklachten.

Werken waar je wilt

Insert de politieke partijen die vinden dat een werkgever zo’n verzoek tot structureel thuiswerken alleen maar mag afwijzen als er zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen zijn. Toon die als werkgever maar eens aan. Het is een bijna onmogelijke opgave.

Onder het mom van ‘werken waar je maar wilt’ moeten werknemers volgens het wetsvoorstel straks fulltime kunnen werken vanuit hun stoffige zolderkamer, maar net zo goed vanuit een Instagramwaardig lunchtentje op Bali.

Koffiecupjes wordt kokossap of wijn

Medewerkers die in het begin nog piepten om een vergoeding voor koffiecupjes vragen die straks voor hun kokossap. Maar vergeet zeker ook niet dat de antieke eetkamerstoel in het afgelegen kasteeltje in de Loire minder goed zit dan de bureaustoel die achter het zorgvuldig afgestelde bureau staat. Wie draait op voor de chronische rugklachten?

Juist. De inrichting van een ergonomisch verantwoorde werkplek is nu eenmaal de verantwoordelijkheid van werkgevers. Tegelijkertijd lijkt het zwaartepunt van discussies daar geheel onterecht niet te liggen.

Werken waar je wilt: van ‘nee, tenzij’ naar ‘ja, mits’

De wet ‘werken waar je wil’ geeft werknemers vrijwel automatisch het recht op volledig thuiswerken. En dus ook in beginsel het recht op werken in een ander land waar het cocktailuur start, terwijl klanten in Nederland direct een reactie verwachten.

Een nobel streven uit Den Haag om mee te gaan met de tijd.

Waarom niet thuiswerken, maar dan in goed overleg?

Maar wat is er mis met thuiswerken na overleg? Werken waar je wilt, maar wel eerst samen de beschikbaarheid afstemmen én natuurlijk met een kostenvergoeding voor de ergonomisch ingerichte werkplek. Waar die werkplek zich na goed overleg ook bevindt.

Update stand van zaken ‘wetsvoorstel werken waar je wilt’

Het adviescollege toetsing regeldruk schrijft op 1 november 2021 aan de voorzitter van de Tweede Kamer dat de nut en noodzaak niet lijkt te bestaan. Het is onvoldoende duidelijk waarom nieuwe wetgeving nodig is. Heel kort door de bocht geredeneerd, vraagt het college zich af wat nu eigenlijk het probleem is. Aanpassing van de wetgeving wordt niet het geschikte instrument is. Werkgevers en werknemers kunnen beter in gesprek blijven met elkaar. Als er veranderingen nodig zijn in de cultuur en gedrag dan helpt goede voorlichting beter.

Kortom, het college concludeert dat de onderbouwing van het voorliggende wetsvoorstel onvoldoende is en stelt voor de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel niet voort te zetten.

Daarop hebben de initiatiefnemers een brief aan de Tweede Kamer gestuurd waarin zij met name pleiten voor het standaard maken van hybride werken. Klik hier om te lezen. Zij willen door met de behandeling van de wet, maar vinden het wel gewenst om een evaluatiebepaling toe te voegen aan de initiatiefwet. Hiervoor hebben ze een periode van 18 maanden in gedachten.

Update: SER Advies

Het advies van de SER van eind maart 2022 over hybride werken haalde uiteraard de krant. Maar wat niet helemaal duidelijk wordt in de media is dat de SER niet adviseert om een wettelijk recht op thuiswerken in te voeren. Kortom, het gaat niet zo ver als het wetsvoorstel ‘Wet werken waar je wilt’. Het gaat maar iets verder dan wat er al ligt. Een afwijzing van een verzoek om thuis te mogen werken, zal getoetst worden aan de gouden oude ‘redelijkheid en billijkheid’. Is het nou echt noodzaak of een promopraatje? Wordt vervolgd.

Update: Wet werken waar je wilt is aangenomen door de Tweede Kamer

Op 5 juli 2022 nam de Tweede Kamer deze wet aan. Nu is het aan de Eerste Kamer. *Die buigt zich hier op 17 januari 2023 over. Maar wat betekent het dan als de Eerste Kamer ook instemt? We weten nog niet wanneer de wet dan ingaat. Er is inmiddels – op 10 oktober 2022 – een voorlopig verslag vanuit de Eerste Kamer waarin er nog kritische vragen worden gesteld. Klik hier om te lezen. De antwoorden moeten nog volgen.

In plaats van dat een werkgever een verzoek om thuiswerken nu vrij eenvoudig naast zich neer kan leggen door het weliswaar serieus in overweging te nemen maar niet meer dan dat, verplicht de wet de werkgever het verzoek van de werknemer naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid te beoordelen. Dat houdt dus op zijn minst een zorgvuldige afweging in. Maar de werknemer moet ook wel een goede motivering hebben. Klik hier voor meer uitleg.

Thuiswerken wordt geen recht, maar wat dan wel?

Hoe zit het nu met de status van de Wet werken waar je wilt? Lees het hier.

Eerste kamer verwerpt het wetsvoorstel nogmaals

Klik hier voor het bericht van de Eerste Kamer. De meeste fracties vonden het een sympathiek wetsvoorstel, maar zagen niets in de nut en noodzaak van de wet. Bovendien vonden ze de regeldruk voor de werkgevers te ver gaan. Er komt dus sowieso geen aanpassing. Alles blijft zoals het was.

Hoe zit het dan? Lees en luister naar de tips hieronder.

Luistertip

Meer weten over de juridische kanten van thuiswerken? Beluister dan de podcast van Vodafone/BNR Nieuwsradio met Jörgen Raymann en Daphne Depassé waarin ik als gast mocht aanschuiven. Klik hier voor de aflevering.

Leestips

In maart 2022 gaf ik – net als AWVN en initiatiefnemer D66 – input voor het magazine voor ambtenaren en bestuurders ‘Publiek Denken’. ‘In de praktijk loopt het wel los, we moeten de werknemer vooral niet te zielig maken.’ Klik hier om te lezen.

In juni 2022 vroeg RTL Nieuws mij naast één van de initiatiefnemers van het wetsvoorstel, Kamerlid Steven van Weyenberg van D66, om input. Klik hier om dat artikel te lezen.