Controle van drugs- of alcoholgebruik

Controle van drugs en/of alcohol op de werkvloer toestaan of niet?

Werkgevers waren blij met het nieuws dat er meer controle mogelijk zou worden op het gebruik van drugs en alcohol. Staatssecretaris Tamara van Ark (sociale zaken) wil de mogelijkheden tot controle uitbreiden voor de chemische industrie.

FNV was fel tegen. In dagblad Trouw schreef FNV de plannen ironisch genoeg af als borrelpraat. Zo zou het niet zo zijn dat half Nederland beschonken aan het werk ging.

Goh FNV, is het niet al erg genoeg als één of twee medewerkers dit zouden doen. Realiseert FNV zich wel voldoende dat de veiligheid op de werkvloer hierdoor ernstig in het geding is?

Of ligt het genuanceerder en moeten we de privacy van de werknemer niet onderschatten?

Hoe zit het nu met controle uitvoeren op drugs en alcohol?

Simpel. In de meeste gevallen is het gewoonweg verboden om te testen of je werknemer alcohol of drugs of geneesmiddelen heeft gebruikt.

Denk ingeval van controle aan de privacy van je werknemer

Dit heeft te maken met het feit dat je bijzondere persoonsgegevens verzamelt. Het verwerken van dat soort gegevens is een grote inbreuk op de privacy en is daarom meestal verboden.

Zijn er dan geen uitzonderingen?

Ja, die zijn er wel. Maar dan moet duidelijk zijn dat de algemene veiligheid zwaarder weegt dan de privacy van je werknemer. Voorbeelden hiervan zijn schippers, sommige werknemers in een loods, piloten en spoorwegmachinisten.

Alle gevallen waarvoor een specifieke uitzondering is gemaakt, staan in de wet. Sta je als werkgever niet opgenomen in de wet? Dan mag je geen controles uitvoeren.

Hoe voer je de controles dan uit?

Stel, je valt onder een specifieke uitzondering. Als je denkt dat je dan zomaar alle werknemers mag testen, heb je het mis. Je moet passende maatregelen treffen om de grondrechten van de betrokken personen te beschermen.

Zo mag je niet zomaar alle werknemers testen, niet meer persoonsgegevens verzamelen dan strikt noodzakelijk en je moet de gegevens heel goed beveiligen. Ook mag niet zomaar iedereen die testen uitvoeren. Lees in dit informatieblad van de Autoriteit Persoonsgegevens alles nog eens na.

Sta ook even stil bij de vraag of er sprake is van ziekte

In dat geval wordt er namelijk meer van jou als werkgever verwacht in de zin van het bieden van hulp en ondersteuning.

Je mag wel beleid voeren over drugs en alcohol op de werkvloer

Daarover schreef ik al eens een blog nadat ik een documentaire zag van Tygo Gernandt waarin ik een stratenmaker om de paar uur naar de bedrijfsbus zag lopen om slokjes GHB te nemen.

Het hanteren van beleid over drugsgebruik op de werkvloer is niet in strijd met de privacyregels. Bij het werken met gevaarlijke machines of voor piloten spreek je graag meer af.

Wat als je – ook zonder controle – weet dat je werknemer drugs of alcohol gebruikt heeft?

Vraag jezelf af hoe je het kunt weten. Heeft hij het verteld aan collega’s bijvoorbeeld? Is er iets merkbaar aan zijn gedrag? Confronteer hem ermee, vraag naar zijn kant van het verhaal en stuur hem zo nodig naar huis.

Ondertussen kun je advies inwinnen bij een arbeidsrechtspecialist over het specifieke geval. Na overleg kun je gepaste maatregelen nemen.

En nu?

Zeker zolang het niet zomaar mogelijk is om je werknemers te controleren op het gebruik van drugs en alcohol is het verstandig om wel duidelijk beleid te hebben over gebruik van die middelen op de werkvloer. Maar ook over gebruik voor werktijd. Neem daarin de veiligheidsrisico’s en andere belangen mee.