‘Zet je bril eens op’, Sonja grinnikt.
Ik knijp met m’n ogen.
‘Als je ‘m in je bureaula legt, leest het niet zo lekker’, Sonja schaterlacht inmiddels.
Ik heb ‘m sinds ik 42 jaar werd. Maar ja, erkennen dat ik een leesbril nodig heb, is een ander verhaal. Ik geef toe: ondersteuning is handig.
Hetzelfde geldt voor een relatiebeding.
Wat is een relatiebeding?
Kort gezegd spreek je met elkaar af dat een werknemer die vertrekt niet aan de relaties van het je bedrijf mag komen. Doet hij dat toch? Dan moet hij een boete betalen.
Waarom sluit je een relatiebeding?
Vergelijk het met trouwen. Je gaat ervan uit dat de relatie altijd goed blijft, maar de realiteit is soms anders. Tussen een werkgever en werknemer blijft het ook niet altijd rozengeur en maneschijn. Als het niet meer gaat, neem je afscheid. Maar je wil niet dat je ex-werknemer er na het afscheid zomaar met je klanten vandoor kan gaan. Zoals bij Jaap het geval was.
Jaap, directeur van een houtzagerij, belt me op.
‘Mijn vorige accountmanager, Hans, werkt sinds twee maanden bij de concurrent. Hans gaat langs bij al mijn klanten. En hij heeft alle bedrijfsinformatie. Als hij zo doorgaat, kan ik wel sluiten’, zegt Jaap. ‘Ze bestellen opeens allemaal bij die tent waar hij nu werkt.’
‘Staat er een relatiebeding in de arbeidsovereenkomst?’, vraag ik.
‘Nee, hij wilde er geen.’
‘We schrijven hem aan,’ zeg ik tegen Jaap. ‘Hij heeft wel een geheimhoudingsbeding. Maar een relatiebeding had de zaak sterker gemaakt, omdat hij dan aanwijsbaar in overtreding was.’
Wanneer mag je een relatiebeding overeenkomen?
Het begrip relatiebeding staat niet in de Wet, maar het concurrentiebeding is wel geregeld. Rechters zoeken daar aansluiting bij en wij dus ook.
Een relatiebeding mag je overeenkomen in een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. In een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd mag je zo’n beding sinds de Wet Werk en Zekerheid alleen in uitzonderlijke gevallen sluiten. Je moet dan schriftelijk motiveren dat er zwaarwegende bedrijfs- en dienstbelangen zijn.
Moet ik dan zelf gaan controleren of de ex-werknemer in overtreding is? Lijkt me nogal een klus
Ja, dat moet je controleren, maar het kost je haast geen tijd. Denk bijvoorbeeld aan het checken van sociale media waarop je ex-werknemer te vinden is, zoals Facebook, Twitter en LinkedIn. Uit de rechtspraak van de laatste jaren blijkt dat sociale media van ex-werknemers regelmatig nuttige informatie opleveren. Bijvoorbeeld wanneer je ex-werknemer een connectie-verzoek aan je klanten doet via LinkedIn.
Stel: een ex-werknemer mag vanwege zijn relatiebeding geen zakelijke contacten benaderen. Wat als hij actief twittert? Meerdere rechters vinden een tweet een moderne vorm van adverteren en LinkedIn een moderne kaartenbak. Tweets of LinkedIn-updates mogen dus niet zomaar.
Deze tweet van een dansleraar aan zijn voormalige leerling mag wel:
Veel plezier met jullie optreden zaterdag. Toi toi toi!
Deze tweet van een recruiter mag niet:
Welke kandidaten hebben zin om te starten bij opdrachtgever X?
Het werven van kandidaten was hem verboden, óók door middel van Twitter.
In dit geval mocht werving wel via Twitter, maar via LinkedIn niet.
Je kunt je klanten natuurlijk ook gewoon bellen. Dan haal je niet alleen het contact aan, maar informeer je ze gelijk over je nieuwe medewerker, die de taken van je ex-werknemer overneemt. Met een beetje tactiek lukt het mijn klanten zo altijd wel om iets te weten te komen over onrechtmatige wervingsactiviteiten van een ex-werknemer.
Mijn buurman zegt dat een relatiebeding geen zin heeft, want de rechter is altijd op de hand van de werknemers
Herkenbaar. Maar je buurman heeft het mis. Een rechter bekijkt iedere zaak aan de hand van de feiten die zich in die zaak voordoen.
Met wie moet ik allemaal een relatiebeding afspreken?
Alleen met medewerkers bij wie dat zin heeft. Medewerkers met klantcontacten, dus. Als het gaat om je accountmanager doe je het wel, maar niet als het gaat om je productiemedewerker.
Dus hoe zit het nou?
– Een relatiebeding mag in een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd.
– Een relatiebeding is niet voor elke functie zinvol.
– In een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd mag een relatiebeding alleen in uitzonderlijke gevallen.
– Denk vervolgens aan de formulering van het beding.
– Heb je een beding en gaat een werknemer weg? Controle is eenvoudig.
– Benadert je ex-werknemer klanten? Dan is hij eenvoudiger aan te spreken mét relatiebeding.
En nu?
Check je model arbeidsovereenkomst. Staat er een relatiebeding in? Zo niet, neem een relatiebeding op voor werknemers die klantencontact hebben.
Mag je van een werknemer die weg gaat met een relatiebeding in de arbeidsbemiddling ook een lijst met kandidaten opleggen alszijnde dat hij die niet mag benaderen? Deze kandidaten zijn niet in dienst van de werkgever.
Het is wel heel gebruikelijk om een lijst met relaties met elkaar af te spreken, maar dat is denk ik niet hoe jij het bedoelt. Om jouw vraag te kunnen beantwoorden, zou ik het overeengekomen relatiebeding moeten zien en in de context moeten plaatsen van je verhaal. Als je me mailt, kunnen we bespreken wat ik daarin kan betekenen. Fijne dag!